Ukrayna’dan tahıl koridoru ile son iki haftada 1,3 milyon ton yük taşındı

Türkiye’nin Rusya-Ukrayna savaşından kaynaklanan gıda krizini çözmeye yönelik diplomatik çabalarıyla geçtiğimiz Temmuz ayında İstanbul’da Birleşmiş Milletler (BM) koordinasyonunda “Ortak Koordinasyon Merkezi” kuruldu. Tahıl ürünlerinin güvenli bir şekilde nakli buradan itibaren takip edilmeye başlandı.

Tahıl yüklü ilk gemi, 120 günü kapsayan anlaşma kapsamında 1 Ağustos 2022’de Ukrayna’nın Odessa limanından yola çıktı.

120 günlük anlaşma kapsamında Ukrayna limanlarından ayrılan ilk gemi olan Sierra Leone bandıralı kuru yük gemisi “Razoni”, 26.000 ton mısırla Lübnan’ın Trablus limanına doğru yola çıktı.

Dört gün sonra Razoni, “Navistar” Panama bayrağıyla İrlanda’ya, Rojen Malta bayrağıyla İtalya’ya, Polarnet Türk bayrağıyla Türkiye’ye 60.000 ton tahıl taşımak için Odessa ve Çernomorsk limanlarından dalgalandı.

Ardından “Mustafa Necati”, “Star Helena”, “Glory”, “Riva Wind”, “Sacura”, “Arizona”, “Ocean Lion”, “Rahmi Yağcı”, “Sormovskiy 121” isimli gemiler seferlerine başladı.

Gemilerin çoğu Türkiye’de Tekirdağ, İskenderun ve İzmir gibi limanlara ulaştı.

1 Ağustos 2022’de ilk geminin yola çıkmasının ardından Ukrayna limanlarından kalkan gemi sayısı iki haftada 25’e ulaşırken, taşınan tahıl miktarı 800 bin tonu aştı.

UKRAYNA GEMİLERİ İSTANBUL’DA KONTROL EDİLİYOR

Dünya çapında bir gıda krizini önlemek için varılan anlaşma, Ukrayna limanlarından gemilerin çekilmesinin yanı sıra, İstanbul’daki kontrollü gemilerle Ukrayna’ya tahıl sevkiyatını da sağladı.

Bu kapsamda İstanbul Boğazı’ndan kontrol edilerek Ukrayna’ya giden ilk gemi Barbados bayrağı altındaki “Fulmar S” oldu. Gemi, Chernomorsk limanından 12 bin ton mısır alarak İzmir’e taşıdı.

KRİZİN “LİDER DİPLOMASİSİ” İLE ÇÖZÜMÜ

Gemilerin tahıl sevkiyatı devam ederken Rusya, 29 Ekim 2022’de Sivastopol’a düzenlenen saldırılar nedeniyle tahıl girişiminin geçici olarak durdurulduğunu Türk ve BM yetkililerine bildirdi. Bu nedenle gemilerin Ukrayna limanlarından çıkışları engellendi.

Türkiye, krizin daha da derinleşmesini önlemek için “öncü diplomasisini” seferber etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da tahıl koridorunun açık kalması için çalışma yaptı.

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna Savunma Bakanı Aleksi Reznikov ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ile yakın temas halinde olan Akar, “Buğday girişiminin tüm taraflar için faydalı olduğunu ve kesintiye uğramasının tüm taraflar için sorun yaratacağını” söyledi.

Türkiye’den diplomatik hareketlerle 2 Kasım’da deniz taşımacılığı yeniden başladı ve Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması 19 Kasım’dan itibaren 120 gün uzatıldı.

HALA “KIRMIZI ÇİZGİ”.

Tahıl krizini çözme çabaları kapsamında Mayıs ayında uygulamaya konulan “kırmızı çizgi” diplomasisi de bu süreçte yeniden devreye girdi.

Milli Savunma Bakanlığı yetkilileri, anlaşmayı uzatmak için bu hatta Ukrayna ve Rusya askeri yetkilileriyle yoğun bir temas trafiğine girişti.

Telefon diplomasisi ve yoğun görüşmelerin ardından Türkiye, Ukrayna, Rusya ve Birleşmiş Milletler’den askeri heyetler, tahıl koridorunun temellerinin atıldığı İstanbul’daki Kalender Köşkü’nde bir araya geldi.

Görüşmelerin ardından uzatma kararının sona erdiği 18 Mart’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan, “tahıl koridorunun” açık kalacağını ve anlaşma süresinin 120 gün daha uzatılmasına karar verildiğini duyurdu.

Seddülbahir kalesi ve Gelibolu-Eceabat devlet karayolunun açılış töreninde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Savaş sonrası uzlaşmanın en önemli konusu olan Rusya ile Ukrayna arasındaki esir mübadelesiyle birlikte anlaşmanın süresi doluyor” dedi. Taraflarla yaptığımız görüşmelerin ardından 19 Mart’ta sona erecek. Sözleşme süresini uzattık.” dedi.

31 GEMİ GEÇTİ

Tahıl koridorunun 19 Mart’tan bugüne yeniden uzatılması sonucunda 31 gemi ile 1 milyon 215 bin ton tahıl taşındı.

Böylece Türkiye’nin Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle bir “gıda krizi” riskini ortadan kaldırmak için oluşturduğu “tahıl koridoru” ile taşınan tahıl miktarı 25 milyon tonu aştı.

Sevkiyat kapsamında dün itibarıyla Ukrayna limanlarından ayrılan gemi sayısı 851’e ulaştı.

Koridordan geçen tahılın %40’ı Avrupa’ya, %30’u Asya’ya, %13’ü Türkiye’ye, %12’si Afrika’ya ve %5’i Ortadoğu’ya taşınmıştır.