Tayvan-Çin gerilimi: Çin, ABD’yle birçok alanda işbirliğini askıya aldı

Güncelleme 2 saat ilkin

Çin, Amerikan Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan’a yapmış olduğu ziyarete tepki olarak ABD’yle bazı alanlarda işbirliğini askıya aldığını deklare etti.

Pekin yönetimi, ABD’yle askeri diyaloğu kestiğini; iklim kriziyle, sınır ötesi suçlarla ve yasa dışı göçle savaşım benzer biçimde mevzularda da artık ortaklık yapmayacağını duyurdu.

Çin, Pelosi’ye de yaptırım uygulama sonucu aldı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise Çin’i, Pelosi’nin barışçıl ziyaretini, Tayvan çevresinde askeri faaliyetlerini çoğaltmak için bahane olarak kullanmakla suçladı.

Pelosi’nin gezisi sonrası Çin ve ABD karşılıklı olarak başkentlerdeki büyükelçiliklerini Dışişleri Bakanlıklarına çağırmışlardı.

Çin, dün Tayvan çevresinde 4 gün sürecek tatbikatlara başlamıştı.

Tayvan Müdafa Bakanlığı, Çin uçakları ve gemilerinin ada ile gayr-i resmi sınırı bir kez daha ihlal ettiğini deklare etti.

Bakanlık, Tayvan’ın da karadan havaya roket sistemlerinin, tayyare ve gemilerinin teyakkuz durumunda olduklarını belirtti.

Tayvan Başbakanı Su Tseng-chang ise Çin’den “Fena kapı komşumuz” diye bahsetti.

Su, Çin’e atıfla, “Yanı başımızda beden gösterisinde bulunmasını ve dünyanın en işlek su yollarından birini kafasına nazaran tehlikeye atmasını beklemiyorduk” dedi.

Ziyaretiyle Tayvan ile Çin içinde gerilime yol açan Nancy Pelosi ise Asya turu kapsamında Japonya’da temaslarda bulunmuş oldu.

Pelosi, Tokyo’da düzenlemiş olduğu basın toplantısında, ziyareti Tayvan’ın davasına destek olmak için değil kendi bekası uğruna yapmış olduğu yönündeki eleştirileri reddetti.

Pelosi, “Bu benimle ilgili bir sorun değil. Bu Tayvan’la ilgili bir sorun” dedi.

Ne kendisinin ne de ABD Temsilciler Meclisi’nin Tayvan Boğazı’ndaki statükoyu değişiklik yapmak benzer biçimde bir niyeti bulunduğunu söyleyen Pelosi, Çin’in Tayvan semalarında roket uçurmak için ziyaretini bir bahane olarak kullandığını öne sürdü.

Pelosi’nin görüştüğü Japonya Başbakanı Fumio Kishida da Çin’e, Tayvan çevresindeki tatbikatlarına bir an ilkin son verme çağrısı yapmış oldu.

Öte taraftan, Çin’in ilk kez Tayvan’ın hava sahasında roket uçurduğuna dair spekülasyonlar da arttı.

Pekin, Tayvan etrafındaki bu en büyük askeri tatbikatı çerçevesinde dün adanın kuzeydoğu ve güneybatı sahilleri civarlarında 11 balistik roket ateşledi.

Tayvan, vapur ve uçaklarının bölgeyi kullanmasına engel olan bu durumun kuşatım anlamına geldiğini ve adanın egemenliğinin ihlal edildiğini deklare etti.

Balistik füzeler oldukça yüksek bir irtifaya yükselmelerinin peşinden yerçekimiyle hedeflerine yöneliyorlar.

Bir ülkenin hava sahasının ne yüksekliğe eriştiğine dair resmi bir antak kalma bulunmuyor.

Bunun bir uçağın erişebileceği en yüksek irtifa olan 30 kilometre bulunduğunu ifade edenler olduğu benzer biçimde 160 kilometreye kadar çıktığını düşünenler de var.

Çin devlet medyası fırlattıkları füzelerin bazılarının Tayvan’ın hava sahası üstünde uçtuğunu duyurdu.

Bunun bir Çin füzesinin Tayvan semalarında ilk kez uçması anlamına geldiği belirtiliyor.

Sadece bununla ilgili Çin ya da Tayvan hükümetlerinden resmi bir izahat yapılmadı.

Japonya Müdafa Bakanlığı ise dört Çin füzesinin Tayvan üstünde uçtuğunu belirtti.

Beş füzenin ise Japonya’nın münhasır ekonomik bölgesi sınırları içine düşmüş olduğu açıklandı.

Tayvan’ı 25 senedir ziyaret eden en üst düzey ABD’li politikacı olan Pelosi’nin ziyareti Pekin yönetimi tarafınca “bağımsızlığının ihlali” olarak yorumlanmıştı.

Çin, Tayvan’ı kendi topraklarının bir parçası olarak görüyor.

Pekin, Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmesi durumunda bunun ciddi neticeleri olacağı uyarısında bulunmuştu.

ABD, Tayvan politikasında kırılgan bir denge üstünde yürüyor. Bir taraftan, yalnız Çin hükümetini tanıyan ve diplomatik ilişkilerini Taipei yerine Pekin ile kuran “Tek Çin” politikasına uyuyor.

Öte taraftan ada ile Tayvan’ın kendini savunması için tabanca satmayı da içeren gayri resmi bir ilişki sürdürüyor.