Tam 10 dakika boyunca 8,3’le sarsıldı! İşte tarihin en büyük depremleri…

Depremler oluşumlarına, tektonik, volkanik ve çökmelerine göre üç kategoriye ayrılır.

Dünya tarihinin en şiddetli 10 depremi Güney Amerika ve Asya-Pasifik ülkelerinde meydana geldi. “Ateş çemberi” olarak adlandırılan Pasifik Deprem Kuşağı, dünyadaki tüm depremlerin %90’ına ve büyük depremlerin yaklaşık %80’ine tanık olur.

Pasifik Sismik Kuşağı, dünyadaki en yoğun tektonik sismik kuşaktır.

EN UZUN DEPREMDE 230 BİN KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ

Kaydedilen en uzun deprem 26 Aralık 2004’te Endonezya’nın Sumatra kentinde meydana geldi. 9.1 büyüklüğündeki depremde 230.000 kişi hayatını kaybetti. Çalkalama 8.3 ile 10 dakika arasında sürdü.

Depremi takip eden metrelerce yüksekliğindeki dev dalgalar, Endonezya’nın yanı sıra kuzey Asya ve doğu Afrika’daki 14 ülkeyi vurdu. En fazla ölüme neden olan doğal afetlerden biri olarak kabul edilen afette, deprem ve tsunami nedeniyle 1 milyon 700 bin kişi evsiz kaldı.

TÜRKİYE’DE DEPREM

Dünyadaki aktif sismik kuşaklardan biri olan Alp-Himalaya kuşağında yer alan Türkiye’de de yıkıcı depremler olmuştur.

Bunların en vahimi 26 Aralık 1939’da Erzincan’da meydana geldi. 7.8 büyüklüğündeki depremde 33.000 kişi hayatını kaybetti.

20 kilometre derinlikte meydana gelen ve 52 saniye süren depremde okul, hastane gibi kamu binaları da dahil olmak üzere 100 binden fazla bina yıkıldı.

Türkiye’de bir başka yıkıcı deprem 17 Ağustos 1999’da meydana geldi. Merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olan ve ülkenin kuzeybatısında etkili olan 7,4 büyüklüğündeki Marmara depremi, özellikle İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve Yalova.

Depremde 17 binden fazla insan hayatını kaybederken, 500 bin kişi evsiz kaldı.

TÜRKİYE 1939’DAN BU YANA EN BÜYÜK AFETİ YAŞADI

Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem 11 ili etkiledi. Son tahminlere göre 45 bin 89 kişi hayatını kaybetti.

Depremler Mısır, Lübnan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Suriye ve Irak’ta da şiddetli bir şekilde hissedildi.

Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından 20 Şubat’ta Hatay’da 6.4 ve 5.8 büyüklüğünde depremler meydana geldi. Malatya’da 27 Şubat’ta 5,6 büyüklüğünde artçı sarsıntı meydana geldi.

Son açıklamalara göre depremin ardından toplam 11 bin 20 artçı sarsıntı meydana geldi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “1939 Erzincan depreminden bu yana en büyük felaket” olarak nitelendirdiği depremlerden etkilenen şehirlerde çok sayıda bina yıkıldı.

JAPONYA’DA DEPREM VE TSUNAMI 19 BİN KİŞİNİN ÖLÜMÜNE NEDEN OLDU

11 Mart 2011’de Japonya’nın Tohoku bölgesinde 9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Okyanus tabanında 1 kilometrelik çatlak oluşturan depremin ardından ülkenin kuzeydoğu kıyılarında tsunami meydana geldi.

Ardından gelen deprem ve tsunami sonucunda 19.000 kişi hayatını kaybetti. Fukuşima Nükleer Santrali’nde sızıntı meydana geldi.

2018 yılında Endonezya’nın Sulawesi adasında meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki deprem ve ardından gelen tsunami, son yılların en büyük felaketlerinden biri olarak tarihe geçti. Deprem ve tsunami 4.300’den fazla insanın hayatına mal oldu.

DÜNYA TARİHİNİN EN BÜYÜK DEPREMİNDE 1655 KİŞİ ÖLDÜ

22 Mayıs 1960 tarihinde Şili’de dünya tarihinin en büyük depremi meydana geldi. Yaklaşık 1000 km’lik bir alanda hissedilen 9,5 büyüklüğündeki depremin ardından 1.655 kişi hayatını kaybetti, 3.000 kişi yaralandı, 2 milyon kişi evsiz kaldı.

Ülkede 550 milyon dolarlık hasara yol açan depremin neden olduğu tsunami, 10 bin kilometrelik bir alanı kaplayarak Hawaii, Japonya ve Filipinler’e kadar ulaştı. Hawaii’de 61, Japonya’da 138 ve Filipinler’de 32 kişi dev dalgalarda hayatını kaybetti.

DÜNYADA CİDDİ DEPREM

En güçlü ikinci deprem olarak kayıtlara geçen Alaska depremi 28 Mart 1964’te meydana geldi. Üç dakika süren 9.2 büyüklüğündeki deprem tsunamiyi tetikledi. Deprem ve ardından gelen dev dalgalar 128 kişinin ölümüne, yaklaşık 310 milyon dolarlık hasara yol açtı.

Aralık 2004’te Endonezya’nın kuzeybatısındaki Sumatra adasında meydana gelen 9,1 büyüklüğündeki yıkıcı depremin yaraları sarılırken, yaklaşık 3 ay sonra (28 Mart 2005) 30 kilometre derinlikte 8,6 büyüklüğünde bir depremle bölge sarsıldı. Afette bin 400’den fazla kişi hayatını kaybederken, depremin tetiklediği tsunami sonucu yüzlerce kişi de yaralandı.

Rusya’nın doğusundaki Kamçatka Yarımadası’nda 4 Kasım 1952’de meydana gelen 9 büyüklüğündeki deprem, 1900’den bu yana kaydedilen en büyük depremler arasında yer alıyor. Deprem sonucu oluşan 9 metre yüksekliğindeki dalgalar can kaybına neden olmadı. , Hawaii’ye kadar ulaştı.

31 Ocak 1906’da Ekvador ve Kolombiya kıyılarında 8,8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi ve yaklaşık 1000 kişi öldü. Depremin ardından meydana gelen tsunami okyanusu geçerek Japonya’ya ulaştı.

27 Şubat 2010’da Şili’de meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki depremde 500’den fazla kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi yaralandı. Tsunami Şili’nin yanı sıra Peru, Ekvador, Kolombiya, Kosta Rika ve Panama gibi Latin Amerika ülkelerini de vurdu. depremden sonra. 30 milyar dolarlık hasara neden olan deprem 1,8 milyon insanı etkiledi ve 500 binden fazla ev onarılamayacak şekilde hasar gördü.

4 Şubat 1965’te Alaska’nın Rat Adaları açıklarında meydana gelen 8,7 büyüklüğündeki deprem, 9 metre yüksekliğinde bir tsunamiye neden oldu. Hafif hasara yol açan depremde can kaybı yaşanmadı.

15 Ağustos 1950’de Tibet’i vuran 8,6 büyüklüğündeki depremde en az 1.500 kişi öldü. Çin ve Hindistan’da birçok şehri de etkileyen deprem, toprak kaymalarını tetikledi. Sonuç olarak, yüzlerce bina hasar gördü.

Çin’in Chichuan bölgesinde 2008 yılında meydana gelen 7.9 büyüklüğündeki depremde 87 bin kişi hayatını kaybetti veya kayboldu. Deprem sonucunda 370.000 kişi yaralandı.

8 Ekim 2005’te Pakistan’ı vuran 7.6 büyüklüğündeki depremde tahminen 75.000 kişi hayatını kaybetti.

Haiti’nin başkenti Port-au-Prince’de 12 Ocak 2010’da meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremde 316 bin kişi öldü, 300 bin kişi yaralandı. 14 Ağustos 2021’de Haiti açıklarında meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremde 11 yıl sonra yaklaşık 2.500 kişi öldü, 12.000’den fazla kişi yaralandı ve binlerce kişi evsiz kaldı.

– Fay hatları ve levhaları

Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri sonucunda esneme ve sıkışma ile biriken enerji zamanla ortaya çıkar ve yer kabuğunun bu hareketli kısmına “fay” adı verilir.

Yerkabuğunda “fay” adı verilen çatlaklarda meydana gelen hareketler, dünyadaki depremlerin neredeyse tamamını oluşturmaktadır.

Dünyadaki en yoğun tektonik sismik kuşak, büyük depremlerin yaklaşık %80’inin meydana geldiği Pasifik Sismik Kuşağı’dır.

En önemli kıta levhaları Kuzey Amerika Levhası, Güney Amerika Levhası, Afrika Levhası, Arap Levhası, Avrasya Levhası, Anadolu Levhası, Bismarck Levhası, Hint-Avustralya Levhası ve Antarktika Levhasıdır.

Juan De Fuca Plakası, Pasifik Plakası, Nazca Plakası, Scotia Plakası, Cocos Plakası, Karayip Plakası, Filipinler Plakası, Fiji Plakası ve Caroline Plakası da ana okyanus plakaları olarak bilinir.

Bazı faylar çok ince ve önemsiz iken, Kaliforniya’daki San Andreas Fayı ve Türkiye’deki Anadolu Fayı yüzlerce kilometre uzunluğundadır.

Dünyanın en uzun fayı olan San Andreas, Pasifik ve Kuzey Amerika levhaları arasında yer alır.

Japonya, Şili, Meksika, Peru ve Yeni Zelanda’yı kapsayan “Ateş Çemberi” de depremlere ve volkanik patlamalara açık bir bölge.

– Türkiye’deki fay hatları

Türkiye’deki Anadolu Levhası, dünyadaki en aktif fay hatlarından bazılarını içermektedir.

Kuzey, Doğu ve Batı Anadolu faylarının yer aldığı Anadolu Levhası, Avrasya, Afrika ve Arap levhaları arasında yer alır.

Tarihin en yıkıcı depremlerinden bazıları bu fay hattı boyunca hareket nedeniyle meydana geldi.