Nika Şakarami: İran’da ölen protestocunun ailesi ‘yalan ifadeye zorlandı’

Parham Gobadi, BBC Farsça Servisi

İran’da üç haftadır devam eden protestolarda yaşamını kaybeden Nika Şakarami’nin ailesine yakın bir kaynak, BBC Farsça’ya yapmış olduğu açıklamada, ailenin Şakarami’nin vefatıyla ilgili yalan ifade vermeye zorlandığını söylemiş oldu.

16 yaşındaki Şakarami 20 Eylül’de saat 17.00’de İran’ın son yıllarda görmüş olduğu en büyük protestolara katılmak için evden çıkmış, son telefon görüşmesinde bir arkadaşına ardında polisler bulunduğunu ve kaçmaya çalıştığını söylemişti.

Ailesi günlerce Nika’yı aradı. 10 gün sonrasında polis, Nika’nın eşkaline uyan bir ceset bulunduğunu bildirdi.Polise nazaran Nika yüksek bir yerden düşmüştü. Fotoğraflarını gösterdiler. Aileye nazaran bu fotoğraflar düzmeceydi.  

Ancak ailenin sonradan devlet medyasında yapmış olduğu açıklamalar değişti.

Çarşamba akşamı İran devlet televizyonuna çıkan teyzesi Ataş, Nika’nın bir binadan düşerek öldüğünü söylemiş oldu. Eniştesi Muhsin de katılmış olduğu yayında devam eden protestolara karşı bulunduğunu belirtti.

Ancak BBC Farsça’ya konuşan aileye yakın bir şahıs, ailenin bu ifadeleri baskı altında verdiğini; ağır soruşturmadan geçen aile üyelerinin, öteki aile üyelerinin de öldürülmesiyle tehdit edildiğini söylemiş oldu.

Ataş ve Muhsin, Nika’nın vefatıyla ilgili olarak toplumsal medyadaki paylaşımları ve basına yaptıkları açıklamalar sonrası gözaltına alınmıştı.

Aile yakınının ifadesine nazaran Nika’nın teyzesi ve eniştesinin devlet televizyonundaki açıklamaları, ikili özgür bırakılmadan ilkin kaydedildi.

Ataş, Pazar günü, gözaltına alınmadan ilkin BBC Farsça’ya yapmış olduğu açıklamada, Devrim Muhafızları’nın kendilerine, Nika’nın beş gün gözaltında tutulduğunu, peşinden cezaevi yetkililerine teslim edildiğini söylediklerini aktarmıştı.

Olayla ilgilenen mahkeme ise Nika’nın kaybolduğu gece bir binaya girdiğini, burada inşaat işçilerinin de bulunduğunu ve sabah binanın tarafındaki alanda cansız bedeninin bulunduğunu iddia etti.

Adli yetkili Muhammed Şahriari, Nika’nın vücudunda yüksekten atıldığına dair yara izleri tespit edildiğini de ekledi ve Nika’nın ölümünün protestolarla ilgili olmadığını savundu.

Ancak BBC Farsça’nın ulaşmış olduğu mezarlık raporuna nazaran Nika sert bir objeyle vurulması sonucu oluşan yaralardan dolayı yaşamını kaybetmişti.

Teyzesi Ataş ek olarak Nika’nın kaybolmasının peşinden Instagram ve Telegram hesaplarının da silindiğini söylüyor.

İranlı güvenlik güçlerinin gözaltına aldıkları kişileri, toplumsal medya hesaplarının erişim bilgilerini paylaşmaya zorladıkları biliniyor.

Nika’nın ailesi vakayla ilgili ilk açıklamalarında, Nika’nın cesedinin kaybolduktan 10 gün sonrasında bir gözaltı merkezinin morgunda bulunduğunu söylemişti. Aile yetkililerin kendilerine, ceset teşhisi için yalnız birkaç saniye izin verdiğini de eklemişti.

Ailesi Nika’nın cenazesini Pazar günü gömülmek suretiyle babasının memleketi olan Hürremabad’a gönderdi.

Ancak ailenin yaşadıkları burada bitmedi.

BBC Farsça’ya konuşan kaynak, güvenlik güçlerinin burada cenaze öncesi cesedi aileden alıp, Hürremabad’a 40 km mesafedeki Veysian köyünde bir alana gömdüklerini söylemiş oldu.

Nika’nın ölümü çevresindeki sır perdesi ve tutarsız açıklamalar, protestoları daha da şiddetlendirdi.

İran’daki son protestolar, 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin Tahran’da “başörtüsünü muntazam takmadığı” nedeni öne sürülerek terbiye polisi tarafınca gözaltına alınması ve 3 gün sonrasında, 16 Eylül’de hastanede yaşamını kaybetmesi sonrası başladı.

Önceki yıllardakinin aksine protestolar tüm kentlere ve toplumun büyük kesimine yayıldı.

Protestolarda “diktatöre ölüm” ve “özgürlük” çarpıcı sözleri atılıyor, bayanlar başörtülerini çıkararak yakıyor, saçlarını kesiyor.

Bu hafta okulların açılmasıyla, lise ve üniversite öğrencileri de protestolarda ön saflarda içeriyor.

Dünyanın birçok yerinden bayanlar da saçlarını keserek ve bu videoları toplumsal medyada paylaşarak İran’daki protestolara destek veriyor.