Mahsa Amini protestolarında ölü sayısı 35’e çıktı: İran Cumhurbaşkanı Reisi’den sert müdahale sinyali geldi

İran’da Mahsa Amini’nin 16 Eylül’deki ölümü sonrası süregelen protestolar birçok kentte devam ederken İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi gösterilere sert müdahale edilebileceği sinyali verdi. 

Reisi, “İran, ülkenin güvenliğine ve huzuruna karşı hareket edenlerle kesin şekilde başa çıkmalı” dedi.

İran Cumhurbaşkanı’nın bu ifadeleri geçen hafta yaşamını kaybeden bir güvenlik görevlisinin ailesine açmış olduğu taziye telefonunda sarf etmiş olduğu aktarılıyor.

Sekizinci günündeki protestolarda minimum 35 şahıs yaşamını yitirdi. Devlet medyası ölenler içinde 5 güvenlik görevlisinin bulunduğunu bildiriyor.

Ülkenin batısında bir kentin göstericilerin kontrolüne geçmiş olduğu de kaydediliyor.

Norveç’in Oslo kenti merkezli İran İnsan Hakları isminde müessese göstericilere Kalaşnikof tipi silahla ateş açan üniformalı birinin videosunu paylaştı.

Videonun Tahran’daki Firdevsi Bulvarı’nda kaydedildiği belirtiliyor.

AFP haber ajansı Piranşehr ve Urmiye kentlerinde de benzer videoların çekildiğini aktarıyor.

Internasyonal Af Örgütü de 20 kentte protestoculara gerçek mermi sıkıldığına dair kanıt bulunduğunu deklare etti.

Teşkilat, yalnızca Çarşamba akşamı aralarında üç çocuğun da bulunmuş olduğu minimum 19 kişinin güvenlik güçleri tarafınca silahla öldürüldüğünü savundu.

Kürt kökenli 22 yaşındaki Mahsa Amini, Tahran’da başörtüsü denetimi icra eden terbiye polisi tarafınca gözaltına alındıktan üç gün sonrasında yaşamını kaybetmişti.

Amini’nin gözaltında dövüldüğü ve işkenceye maruz kalmış olduğu, bu yüzden komaya girmiş olduğu iddia edildi. Polis ise Amini’nin Tahran’daki terbiye polisinin getirmiş olduğu karakolda ansızın kalp rahatsızlığı yaşayarak yaşamını kaybettiğini savundu.

Amini’nin ölümü sonrası birçok kente yayılan protestolarda göstericilere gerçek mermi ile ateş açıldığı da iddia ediliyor.

İran İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi, Cuma günü yapmış olduğu açıklamada Amini’nin dövülmediği iddiasını tekrarladı.

Vahidi “Tanıklarla konuşuldu, videolar incelendi, adli tıptan görüş alındı ve dövülme olmadığı sonucuna varıldı” dedi.

Günlerdir devam eden protestolarda gözaltı sayısı da artıyor.

Cuma günü yalnızca Gilan kentinde 739 kişinin gözaltına alındığı bunların 60’ının hanım olduğu açıklandı.

Mahalli polis müdürü ‘isyancılar’ olarak tanımladığı göstericilerin başka kentlerden şehre geldiğini de öne sürdü.

Sert müdahaleye rağmen Cuma günü Tahran’da binlerce şahıs protesto için sokağa çıktı.

İsfahan, Tebriz şeklinde bazı şehirlerde güvenlik güçlerine destek veren yürüyüşler de yapılıyor.

Ülkenin batısındaki Uşnu kentinin büyük bir bölümünün göstericilerin kontrolüne geçtiğine yönelik haberler geliyor.

BBC’nin konuşmuş olduğu kentten kişiler oldukça sayıda İranlı mahalli yetkilinin kenti terk etmiş olduğu ve güvenlik güçlerinin de geri çekildiğini aktarıyor.

İran’da hafta başından bu yana ciddi web kısıtlamaları var. 

Twitter’a pek oldukça bölgede girilemezken WhatsApp üstünden yalnızca ileti gönderilebiliyor, video ve fotoğraf iletilemiyordu.

Milyarder işadamı Elon Musk, kendisine web servisi için Starlink uydu gönderilmesi yönünde meydana getirilen çağrıya Twitter üstünden cevap verdi.

SpaceX şirketinin, İran’a Starlink temini için lisansa ihtiyacı bulunduğunu vurgulayan Musk, bunun için ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımlara bir kural dışı uygulanmasını talep etti.  

Bu gelişme üstüne Beyaz Saray, web teknolojileri alanındaki yaptırımların hafifletileceğine yönelik bir izahat yapmış oldu.

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, “İran halkının karanlıkta bırakılmaması için elimizden gelen yardımı yapacağız” dedi.

Sadece bu adımın, İran’daki web sansürüne süratli bir tesiri olması beklenmiyor.