İkim krizi, virüslerde “Pandora’nın kutusunun açılmasına” neden olabilir

İklim krizinin oluşturduğu tehlikeler ile hastalıklar arasındaki ilişkiyi inceleyen yeni bir araştırmaya bakılırsa iklim krizi, dünyada patojenik hastalıkların yarısından fazlasını şiddetlendiriyor.

Toplam 10 iklimsel tehlikeyi mevzu alan araştırmada bu tehlikelerin incelenen 375 hastalıktan 218’ini, şu demek oluyor ki yüzde 58’ini şiddetlendirdiği tespit edildi.

Araştırmacılar, incelenen hastalıkların yüzde 16’sında ise bazı iklimsel durumların hafiflemeye yol açabileceğini düşünüyor.

Mesela Covid-19 yayılımının havanın ısınmasıyla azaldığı söylense de yağış ve sel şeklinde iklim değişikliğinden kaynaklanabilen öteki tehlikelerle yeniden yoğunlaşabileceği ifade ediliyor.

Uzmanlar, iklimsel tehlikelerin patojenik hastalıkları binden fazla değişik yolla etkilediğini söylüyor.

Nature Climate Change adlı bilim dergisinde yayımlanan araştırmanın raporunda iklim krizinden etkilenen patojenik hastalıklar içinde zika, sıtma, dang humması, kolera ve Covid-19 şeklinde hastalıklar bulunuyor.

ABD’ye bağlı Hawaii adalarının başkenti Honolulu’da bulunan Hawaii Üniversitesi ve Wisconsin eyaletindeki Wisconsin Üniversitesi uzmanları tarafınca meydana getirilen çalışmada iklim krizinin oluşturduğu sıcak hava dalgaları, orman yangınları, aşırı yağışlar ve sellerin hastalıkların bulaşıcılığını artırdığı öne sürülüyor.

Raporda küresel ısınma ve yağış modellerindeki değişimlerin hastalık taşıyan sivri sinek, kene ve pire şeklinde canlıların sayısında artışa yol açmış olduğu belirtiliyor.

Fırtına ve sellerden dolayı ise fazlaca sayıda insanoğlunun yaşamış olduğu yerlerden ayrılmak zorunda kalmış olduğu ve bu insanların mecburen patojenlerin yoğun olduğu bölgelere yerleştiği söyleniyor.

Uzmanlar öteki taraftan da iklim krizinin insanların hastalıklarla mücadelesini zorlaştırdığını ifade ediyor. Mesela kuraklığın hijyen standartlarında düşüşe neden olduğu ve bu yüzden dizanteri, tifo ve ishal şeklinde çeşitli hastalıkların meydana geldiği belirtiliyor.

Hawaii Üniversitesi’nde coğrafya alanında araştırmacı olan Camilo Mora, insanlığın “hastalıklarda Pandora’nın kutusunu” açtığını ve hemen hemen gün yüzüne çıkmamış hastalıkların iklim krizinin etkileriyle her an harekete geçebileceğini söylüyor.

Mora, birkaç yıl ilkin Kolombiya’da mevsim normallerinin haricinde yağış yaşanmasının peşinden kendisinin de chikungunya virüsüne yakalandığını ve kronik ağrı yaşadığını paylaşıyor.

Araştırmacılar, dün piyasaya çıkan araştırmayı bundan 700 yıldan öncesine dayanan delillerin yer almış olduğu 70 binden fazla bilimsel nitelikli emek harcamayı tarayarak gerçekleştirmiş oldu.

Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), 2021 senesinde yapmış olduğu bir çalışmada iklim krizinin sıhhat alanında ve yoksulluğun azaltılması için son 50 senedir meydana getirilen tüm çalışmaların hiçe sayılmasına neden olacağı mevzusunda uyardı.

WHO, 2030’dan 2050 yılına kadar sıtma ve ishalin yanı sıra yetersiz beslenme ve ısı stresi şeklinde hastalıklar sebebiyle normalin 250 bin üstünde kişinin her yıl yaşamını kaybedeceğini öngördü.

İklim krizinin dünyada sıhhat altyapılarının daha zayıf olduğu bölgeleri yoğun bir halde etkilemesi planlanıyor.

Besin, ulaşım ve enerji alanlarında yapılacak çalışmaların önemini vurgulayan WHO, sera gazı salımlarının bir an ilkin azaltılması icap ettiğini söylüyor.