Gözlük takan çocukların sayısı neden arttı?

Jessica Mudditt

Çocuklarda uzağı görememe problemi küresel bir sıhhat krizine dönüştü. Vakalar neden yükseliyor? Yükseliş önlenebilir mi?

1980 ve 1990’ların sonunda, Singapur’daki anne babalar çocuklarında kaygı verici bir değişim fark etmeye başladı.

Dışarıdan bakıldığında, o devrin ufak, tropik ülkedesinde insanların yaşam koşulları büyük seviyede iyileşiyordu.

Bilhassa eğitime erişim, bir nesli dönüştürüyor ve refahın kapılarını açıyordu. Sadece negatif bir eğilim de vardı: Daha çok çocuk miyop oluyordu.

Singapur’un o dönemde keşfedilen ulusal görme krizi durdurlamadı. Uzağı görememe yada miyop olarak da malum rahatsızlığın oranları artmaya devam etti.

Bugün genç yetişkinlerde miyop oranı yüzde 80 civarında olan Singapur, “dünyanın miyop başkenti” olarak anılıyor.

Singapur Ulusal Göz Merkezi’nde (SNEC) kıdemli danışman Audrey Chia, “20 senedir [bu] sorunla uğraşıyoruz, bu yüzden neredeyse duyarsızlaşmış durumdayız” diyor ve ekliyor:

“Singapur’daki neredeyse hepimiz artık miyop.”

Singapur’da yaşananlar tüm dünyada yine ediyor benzer biçimde görünüyor.

ABD Birleşik Devletleri’nde (ABD) yetişkinlerin ortalama yüzde 40’ı miyop, bu oran 1971’de yüzde 25’ti.

Oranlar İngiltere’de benzer şekilde terfi etti.

Sadece Cenup Kore, Tayvan ve Çin’de yakını görememe sıklığı yüzde 84 ila 97 içinde.

Mevcut eğilimler devam ederse, 2050 yılına kadar dünya nüfusunun yarısı miyop olacak. Ve problem her zamankinden daha süratli yayılıyor.

Miyop, Çin’deki çocuklar içinde çarpıcı bir halde arttı ve daha ileri yaşlarındaki çocuklar içinde görülme sıklığı yüzde 76-90’a ulaştı.

Chia, “Son aşama ani bir yükseliş oldu” diyor.

Bunun yanında çocuklarda miyop görülme yaşı averaj 8 ila12 iken, bu averaj da aşağı indi.

Bir çocuk ne kadar erken miyop olursa yetişkinlik döneminde miyopları o denli aşama kaydediyor ve ilerleyen yaşlarda görme kaybı riskiyle yüzleşiyor.

Peki bu küresel görme krizinin arka planında ne var?

Uzmanlara nazaran genetik bir tek ufak bir rol oynuyor.

İngiltere’deki Bradford Üniversitesi’nde öğretim görevlisi Neema Ghorbani-Mojarrad, ailesinde miyop görülen bir çocukta rahatsızlığın görülme riskinin artmasına karşın, tamamen genetik bir miyop vakasının ender bulunduğunu söylüyor.

Bilhassa dışarıda zaman geçirmeme ve uzun süre yakına odaklanılan okuma benzer biçimde etkinliklerin daha mühim olduğu düşünülüyor.

Bu faktörler, çocukların yaşamlarında tamamen pozitif tesir yapmış olduğu kabul edilen eğitimin miyobun yayılmasını artırdığını açıklıyor.

Normal olarak eğitimin kendisi – dünyayı keşfetme, informasyon ve becerilerle kişinin güçlenmesi anlamında – göz sağlığının bozulmasına neden olmuyor.

Eğitim birçok pozitif, ölçülebilir sıhhat tesiri ile ilişkili.

Sadece çağdaş dünyada çocukların eğitim alma biçimleri, bilhassa sınıflarda geçirilen uzun saatler, onlara zarar veriyor benzer biçimde görünüyor.

Mojarrad, “Tamamlanan her eğitim yılı, miyop beklentisini artırıyor.” diyor.

Mojarrad  ve meslektaşları okul süresi uzadıkça miyop oranlarında yükseliş bulunduğunu keşfetti.

Bunun iç mekandaki ışığın dış mekandan değişik olmasıyla bağlantılı olabileceği düşünülüyor.

Singapur’da meydana getirilen uzun soluklu çalışmalarda da benzer bir netice bulunmuş oldu.

Chia, “Babamın nesli, balık tutmak benzer biçimde meşgalelerle dışarıda oldukca süre geçirdi” diyor.

“Fakat sonrasında Singapur hızla kentleşti ve bilimsel niteliği olan açıdan mükemmelliğin sağlanması için baskı arttı.

“Anne babalar, evlatlarının en iyi okul ve üniversitelere gitmelerini istiyordu. Bu, tüm evlatları daha çok ders çalışmaya iterken onları iç mekanlara kapattı.” açıklamasında bulunuyor.

Okuma yazma oranlarının artması genel sıhhat için iyi olsa da bilimsel niteliği olan mükemellik baskısı göz sağlığı için ölümcül olabiliyor.

Chia, Japonya, Kore, Vietnam, Çin, Hong Kong ve Singapur benzer biçimde oldukça yüksek miyop oranlarına haiz ülkelerin ” eğitimde oldukca başarı göstermiş” bulunduğunu hatırlatıyor ve “Bu karmaşık bir kültürel fenomen.” diyor.

Birçok hastalık benzer biçimde miyop görülme sıklığı da sosyoekonomik statüden etkileniyor.

Ancak bu ilişki, gelir seviyesinin artmasıyla miyop oranlarının arttığını gösteriyor. Belfast Queen’s Üniversitesi Halk Sağlığı Merkezi’nde küresel göz sağlığı profesörü olan Nathan Congdon, “Zenginleştikçe çocuklarımızı dışarı çıkmaktan daha oldukca alıkoyuyoruz, bu sebeple meydana getirecek daha oldukca işleri oluyor. Piyano çalmaları, saksafon öğrenmeleri ve TV izlemeleri gerekiyor.” diyor.

Düşük ve orta gelirli ülkelerde, miyop oranları hala düşük bir halde artma eğiliminde. Mesela Bangladeş ve Hindistan’da, yetişkinlerde ortalama yüzde 20-30 olan oranlar artma eğiliminde.

Afrika’da miyop nispeten ender olsa da son on yılda çocuklarda miyop oranları yükselişe geçti.

Bunun yanında düşük gelirli ülkelerin, çocuklarda miyopu teşhis edecek ve bunu tedavi edecek kaynaklardan yoksun olması da mümkün.

Uzmanlar, bu ülkelerde okuryazarlık oranları arttıkça bu probleminin büyüyebileceği mevzusunda uyarıyor.

Miyobun önlenmesiyle ilgili meydana getirilen değişik emek harcamalar net bir netice vermedi.

Araştırmacılar, oral takviyeler, göz egzersizleri, göz gevşetici makineler, akupresür yada manyetik terapi benzer biçimde tedavilerin etkili bulunduğunu gösteren hiçbir kanıt bulamadılar.

Sadece rahat göz damlaları miyobu önlemede etkili oldu.

Bunun yanında ebeveynlerin atabileceği adımlar da var.

İngiltere’deki Bradford Üniversitesi’nde öğretim görevlisi Neema Ghorbani-Mojarrad, “Bir ebeveyn olarak, ekranda geçirilen süre mevzusunda dikkatli olmaya kıymet, bu sebeple miyobun bundan etkilenebileceğini gösteren emek harcamalar var. Evladınız ekran başlangıcında zaman geçirmeyi hakikaten seviyorsa, ekran başındayken onları dışarıda tutun.” diyor.

Öteki çözümlerse teknolojik ilerlemelere bağlı.

Mesela Singapur’un miyop stratejisinde, hususi kontakt lensler yada gözlükler kullanılıyor.

Yeni geliştirilen bir kırmızı ışık tedavisi de ümit verici sonuçlar sağlamış oldu.

Ghorbani-Mojarrad, “Makine, haftada beş gün, günde birkaç dakika bir çocuğun gözüne kırmızı ışık yayıyor. Bunun miyop gelişimini yavaşlattığı yayınlandı. Sadece bunun nedenini tam olarak anlamıyoruz” diyor.

Uzmanlar, doğru tedavinin çocuğa bağlı bulunduğunu söylüyor.

Sadece şimdilik, miyobu önlemek için en kuvvetli çözümlerden bazıları şaşırtıcı derecede rahat.

Dünyanın birçok yerinde, ufaklıklara bayağı bir gözlük verilmesi tüm yaşamlarını değiştirebiliyor.

Congdon, Çin ve Hindistan’daki 2,5 milyon çocuğa düşük maliyetli gözlük elde eden bir yardım kuruluşu olan ORBIS International ile beraber 1980’lerin başından beri Çin’de çalışıyor.

Gözlüklerin eğitim neticelerini iyileştirip iyileştirmeyeceğini öğrenmek için bir gözlem yapmış oldu.

Guangdong’da 20 bin çocuk üstünde yapmış olduğu araştırma, ufaklıklara 4 dolarlık bir çift gözlük vermenin tesirinin, ebeveyn eğitiminin yada aile gelirinin artışındaki etkiyi geride bıraktığını bulduk.

Congdon, “Bu, rahat, düşük maliyetli müdahalenin birçok dezavantajı tersine çevirebileceği anlamına geliyor.” diyor.

Miyop için en etkili, kanıta dayalı önleme stratejisi, şaşırtıcı derecede düşük teknoloji gerektiriyor. Refah düzeyi yada kaynakları ne olursa olsun tüm ülkeler için geçerli olan bu çözüm açık havada daha çok süre geçirmek.

Araştırmacılar bunun nedenini hala araştırıyor. Sadece zorluk derecesi yüksek çocukların bu naturel destekten faydalanmasını sağlamak.

Singapur’da anaokullarında açık havada geçirilen süre, daha geniş ulusal miyopiyle savaşım stratejisinin bir parçası olarak ikiye katlanarak bir saate çıkarıldı.

En küçük öğrenciler için uygulanan sınavlar da ödev yapmak için harcanan zamanı azaltmak için kaldırıldı.

Chia, “Daha büyük öğrenciler için dışarıda geçirilen zamanı çoğaltmak istiyoruz, sadece müfredat oldukça yoğun” diyor ve ekliyor:

“Bazı okullarda çocukların dışarı çıkması için yer yok, parka ya da benzer bir yere yakın değiller.”

Sadece emek harcamaları ümit verici buluyor: “Üç yıl ilkin güneş ışığının ne kadar mühim bulunduğunu bilmiyorduk.”

“Netice olarak, bir çocuğun görme kabiliyeti genel refahının bir parçasıdır”, diyor ve ekliyor:

“Odak noktasının bir tek gözler üstünde olmasını istemiyoruz: Bu, bedensel ve zihinsel sağlıkla ilgili bir durum. Evlatlarımızın sıhhatli bir yaşam sürmelerini istiyoruz.”