Değişen dünyada dijital ebeveyn ve çocuk

Çocuklarda ve gençlerde web kullanımının yaygın olduğuna ve bu mevzuda ebeveynlere düşen görevlere dikkat çeken Uzm. Dr. Sümeyra Fırat, uyarılarda bulunmuş oldu. Uzm. Dr. Fırat, “Ebeveynlerin internette uzun süre zaman geçirmeleri ve evlatların da zaman geçirmelerini normalleştirmeleri (çocuğun meydana getirecek başka bir şeyi yok, sıkılıyor demek benzer biçimde), webin uygunsuz kullanımını ve kullanım süresini artırdı. Bunun yanı sıra, webin uygun şekilde kullanılmaması ve uzun süre kullanılması insan yaşamını birçok alanda negatif etkilemektedir. Bilhassa pandemi süreci ile beraber okulların kapanması, evlatların ve gençlerin uzun süre dışarı çıkamamaları, toplumsal aktivitelerden uzak kalmaları internette daha çok zaman geçirmelerine sebep oldu” diye konuştu. “

Uzun süre web kullanımı toplumsal ilişkileri azaltır” 

Ebeveyn ve evlatların internette uzun süre zaman geçirdiklerine dikkat çeken Uzm. Dr. Sümeyra Fırat, uzun süre web kullanımı olan çocuk ve gençlerin karşılaşabileceği olumsuzlukları şu şekilde sıraladı: “Göz sağlığının etkilenmesi. Ekrana maruz kalma sırasındaki duruş şekli sebebi ile postur bozuklukları. Fizyolojik aktivitenin azalması sebebi ile kas ağrıları. Dikkat bozukluğu. Uykuya dalmakta güçlük yaşanması, uykuyu erteleme, gece uyanık olma, gündüz uyuma. Beslenme düzenin değişmesi (web başlangıcında devamlı yiyecek yeme şeklinde kilo alma ya da yiyecek yemeği dikkatsizlik edip kilo kaybı olması). Bilimsel nitelikli ve ev içindeki sorumlulukları savsaklamak. Bunlardan dolayı ders başarısında düşme ve aile ile çatışmalar yaşama. Toplumsal ilişkilerinin azalması, bir süre sonrasında gereksinim hissetmemesi, asosyal olması ve dostlarını kaybetmesi. Evvelinde zevk almış olduğu aktivitelerden zevk alamaması. Genel anlamda çevirim içi oldukça sayıda şahıs ile oynanan oyunların değişik vakit dilimlerinde yaşayan dünyanın dört bir yanından insanla beraber oynanması sebebi ile yer ve vakit algısının azalması. Sanal dünyada ayrı bir kişilik oluşturmasından dolayı gerçek yaşamda kimlik sorunları yaşaması. Oyun esnasında sanal bir rekabet ve suni olarak grup halinde hareket etme. Kişinin gerçek hayatta gerçek bir gruba ilişik olma ya da başarı için savaşım etme isteğinin azalması. İnternet aracılığı ile her türlü zorbalığa maruz kalması.”

“Çocuklar yetişkinlerin söylediklerinden oldukça yaptıklarından öğrenir”

İnternet kullanımının yaşamın bir parçası bulunduğunu, evlatları tam olarak internetten uzak tutmanın da doğru olmadığının altını çizen Fırat, “Ilk olarak üstünde durulması ihtiyaç duyulan mevzu minik yaşlardan itibaren çocuklarla; bilgisayar, telefon, tablet ve tv kullanımın hangi amaçla ne kadar süre kullanmasının uygun olduğu ifade edilmelidir.

Hangi risklerle karşılaşabileceği, o zamanlarda ne yapması gerektiği yaşına uygun şekilde anlatılmalı ve sonraki süreçte de takip edilmelidir. Ebeveyn de bu kurallara uyarak çocuklarına rol model olmalıdır. Jung’un da söylediği benzer biçimde çocuklar yetişkinlerin söylediklerinden oldukça yaptıklarından öğrenir. Çocuğun günlük yaşamını zenginleştirecek faaliyetler içinde olmasını sağlamak, aile içi iletişimi çoğaltmak (sofraya beraber oturmak, beraber vakit geçirmek benzer biçimde) webin sıhhatli kullanım sürecindeki iş birliğinizi kolaylaştıracaktır. Çocuğun tüm günü boşsa, ne yapacağını bilemiyorsa, internette zaman geçirmesine sınır koymak zor olacaktır. Çoğunlukla anne babalar bu mevzuda kendileri ikna oldularsa, çocuklarına da bunu uygulamaları kolaylaşır. İnternet kullanım sürecini takip ederken ilk olarak ebeveynin bu mevzunun niçin mühim bulunduğunu, niçin takip etmesi icap ettiğini, çocuğun tek başına kontrolü sağlamasının mümkün olmadığı bilmesi gerekir. Ebeveyn, webin sıhhatli kullanımı öğretmenin gerekliliğine inandığında doğru bir yazışma kurmanın temelleri atılabilir ve buna uygun davranmaları kolaylaşır” şeklinde konuştu. Ailelere tavsiyeler Son olarak ebeveynlere tavsiyelerde bulunan Uzm. Dr. Sümeyra Fırat, şunları söylemiş oldu: “Çocuğunuza cep telefonu ve tableti mümkün olduğunca geç alabilirsiniz. Diz üstü bilgisayar yerine taşınamayan masa üstü bilgisayar kullanabilirsiniz. Bilgisayarın salon ya da oturma odası benzer biçimde yalnız kalınmayan ve açık bir ortamda olmasını sağlayabilirsiniz. İnternette neler yaptığını denetim edebilirsiniz. (hangi oyunları oynuyor, hangi sitelere giriyor, ne biçim videolar izliyor, kimler ile görüşüyor benzer biçimde ). Çocuğun bilgisayara dalıp gitmesini, öteki uyaranlarla engelleyebilirsiniz. (ara sıra söyleşi amaçlı sual sormak benzer biçimde). Minik yaşlardan itibaren bilgisayar, tablet, cep telefonu için gün, yer, vakit kısıtlaması uygulayabilirsiniz. Her yaş süreci için ne kadar süre ve ne amaçla kullanacağı birbirinden farklıdır.”