Azerbaycan-Ermenistan sınırında çatışma: Neden yaşandı, taraflar ne dedi?

Güncelleme 7 dakika ilkin

Azerbaycan ve Ermenistan sınırında 13 Eylül sabahına doğru kanlı çatışmalar yaşandı. 13 Eylül sabahı Türkiye saatiyle 7:00 itibarıyla ateşkes diye deklare edildi. Azerbaycan basınına nazaran askeri operasyonda Ermeni cephane depoları, askeri birlikleri ve hava müdafa sistemleri imha edildi. Ermenistan Başbakanı Paşinyan, gece yaşanmış olan çatışmalarda 49 Ermeni askerinin öldüğünü belirtti.

Hem Bakü hem de Erivan yönetimleri birbirlerini savaşı başlatmakla suçluyor.

Ermenistan Müdafa Bakanlığı, Azerbaycan’ın Vardenis, Sotk, Artaniş, Ishkhanasar, Goris ve Kapan bölgelerinde hem askeri hem de sivil altyapıyı hedefleyen topçu, İHA ve büyük kalibreli silahlarla yoğun saldırılar başlattığını deklare etti.

Bakanlık, sınırın bazı bölgelerinde ilerlemeye çalışan Azerbaycan birlikleriyle mevzi savaşları yapıldığını da söylemiş oldu.

Azerbaycan Müdafa Bakanlığı ise 13 Eylül sabahı erken saatlerde Azerbaycan birliklerinin, “bölücü Ermeni gruplarının” sınırdaki Azerbaycan ordusu mevzilerine yakın bölgelere mayınlama girişimini engellemesi sebebiyle çatışma çıktığını belirtti.

Azerbaycan Müdafa Bakanlığı, Azerbaycan birliklerinin Ermeni topraklarına girdiğini yalan olduğunu beyan etti ve ordunun “Büyük ölçekli Ermeni provokasyonuna tepki olarak mahalli karşı önlemler aldığını ve ateş mevzilerini etkisiz hale getirdiğini” söylemiş oldu. Bakanlık ek olarak sivil halkı, altyapıyı ve bazı tesisleri hedef almış olduğu iddiasını da yalan olduğunu beyan etti.

Bağımsız Rus haber ajansı Interfax, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın, Parlamento’da yapmış olduğu konuşmada Bakü’yü suçladığını yazdı. Buna nazaran Paşinyan, Bakü’nün gece Ermenistan mevzilerine saldırdığını söyleyen Paşinyan, 49 Ermeni askerinin öldüğünü belirtti.

Paşinyan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile sınırdaki gerginlik sebebiyle telefon görüşmesi yapmış oldu.

Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Karen Donfried ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ile görüştü ve Azerbaycan’ı Ermeni topraklarına saldırmakla suçladı.

Mevzuyla ilgili bir izahat icra eden Blinken, ABD’nin durumdan “derin kaygı duyduğunu” ve Ermenistan’daki “yerleşim yerlerine ve sivil altyapıya yönelik bildirilen saldırılar” da dahil olmak suretiyle çatışmalara son verilmesi çağrısında bulunmuş oldu.

Blinken, “Uzun süre ilkin açıklığa kavuşturduğumuz şeklinde, anlaşmazlığın çözümü askeri çatışma olması imkansız.” dedi.

Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile görüşen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Twitter hesabından yapmış olduğu açıklamada “Ermenistan artık tahrikleri bırakmalı. Azerbaycan’la vardıkları uzlaşı çerçevesinde sulh müzakerelerine ve iş birliğine odaklanmalı” ifadelerini kullandı.

Başbakan Paşinyan, Ermeni Güvenlik Konseyi’nin gece oturumuna başkanlık etti. Konsey, Erivan’ın müttefiki Rusya’ya, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’ne (CSTO) ve Birleşmiş Milletler’e (BM) Ermenistan’ın topraklarına yönelik hücum mevzusunda resmen müracaat yapma sonucu aldı.

Azerbaycan’da hükümet yanlısı medya, sınırdaki operasyonun amacının Ermenistan’ı barışa zorlamak ve Azerbaycan-Ermeni sınırı süresince bir tampon bölge oluşturmak bulunduğunu yazdı.

Komşu iki ülke, Azerbaycan coğrafi sınırları içindeki Ermeni sözü geçen yerleşim bölgesi Dağlık Karabağ mevzusundaki ihtilaf sebebiyle 1990’larda ve 2020’de olmak suretiyle iki büyük çatışma yaşadı.

2020 sonbaharında altı hafta devam eden çatışmalarda 6 bin 500’den fazla can kaybı yaşandı ve harp, Rusya’nın arabuluculuğunda sağlanan ateşkesle sonlanmış oldu.

Ateşkes anlaşması uyarınca, Ermenistan uzun bir süredir kontrolünde olan toprakları terk etti ve Moskova, bölgenin çatışmasızlığını güvence altına almak sebebi öne sürülerek 2 bin Rus askeri sulh gücü görevlendirdi.

Nisan ve Mayıs aylarında Brüksel’de Avrupa Birliği’nin arabuluculuk yapmış olduğu görüşmelerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, bir sulh anlaşmasına yönelik istişarelerin ilerletilmesi mevzusunda anlaştı.

Dağlık Karabağ’daki çatışmalar 1991’den bu yana 30 bine yakın insanoğlunun ölümüne sebep oldu.