Astımı tetikleyen durumlar ve astıma bağlı gelişen sorunlar

Astım denetim altında tutulmaz ve iyi tedavi edilmezse kronikleşiyor. Kronik astımda krizler sıklaşıyor, kriz aralarında da hasta düzgüsel sıhhatli halini sürdüremiyor. Astım hastalarında akciğerler ve bronşlarda kalıcı değişimler oluşuyor. Tedaviye cevap alınması daha zorlaşırken, tedaviyle düzelme de daha sınırı olan hale geliyor. Bir öteki taraftan astım hastalarında hem astımı tetikleyen hem de astım sonucunda görülen bazı durumlar var. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Füsun Soysal, Posta Gazetesi’nden Özgür Gökmen Çelenk’in ASTIM başlıklı geniş yazı dizisinde söyledi.

ŞİDDETLİ ÜŞÜME İLE ASTIM İLİŞKİSİ

Üşütme, soğuk algınlığı, öteki bir değişle solunum yolu enfeksiyonları astımın ortaya çıkmasında tetikleyici unsur olarak rol oynuyor. Solunum yolu enfeksiyonları, bronşlardaki duyarlılığı artırarak bronşların daralmasına yol açıyor. Bronşlarda iltihabi hücre birikimine niçin oluyor. Bu da öksürük, balgam artışı ve nefes darlığına sebep olur. Bundan dolayı şiddetli üşümeye bağlı olarak ciddi astım krizleri ortaya çıkabiliyor.

SOĞUK HAVA İLE ASTIM İLİŞKİSİ

Bilhassa soğuk günlerde alerjik astımlı kişinin ağzından ve burnundan soğuk hava girmesini engellemesi gerekiyor. Kış aylarında artan grip, nezle şeklinde solunum yolu enfeksiyonlarına karşı tedbir alınmalı şundan dolayı bu enfeksiyonlar astım krizinin tetiğini çekebiliyor.

SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARINDA KORUNMAK İÇİN

Mümkün olduğunca kalabalık ve kapalı ortamlardan kaçının.Bağışıklık sistemini kuvvetli tutmak için iyi uyuyun.Beslenmenize dikkat edin.Kirli havaya ve sigara dumanına maruz kalmayın.

MEVSİMLER İLE ASTIM İLİŞKİSİ

Astımlılar için bilhassa ilkbahar ve güz ayları tehlikeli. Polenlerin yada nemin arttığı günlerde astım krizleri riski artar. Fakat bu, kış aylarının güvenli olduğu anlamına gelmiyor. Kış aylarında yaşanmış olan sisli ve kirli hava da astım riski yaratır. Bilhassa kapalı ortamlarda geçirilen sürenin artmasıyla koku ve toza maruziyet artar. Bunlar da astım krizini tetikler. Ayrıca soğuk hava astım krizini tetikleyen bir etkendir.

ASTIM İLE İLAÇLARIN İLİŞKİSİ

Aspirin ve bazı antiromatizmal ilaçlar astım krizlerini ortaya çıkarabiliyor.Gene bazı antibiyotikler, kalp ve gerilim tedavisinde kullanılan ilaçların bir kısmı ve bazı göz damlaları astımı tetikleyebiliyor. ÇARPINTI İLE ASTIM İLİŞKİSİ Astımlı hastalarda bilhassa nefes darlığı esnasında çarpıntı şikayetine sık rastlanıyor. Krizler esnasında, kafi oksijen alamama sonucunda kalp atışı hızlanması ve ritim bozukları olabiliyor.Sadece çarpıntıdan yakınan hastalarda, bu şikayetin kalple ilgili olmadığından güvenli olmak için kardiyak (kalple ilgili) araştırmalar gerekiyor. KALP HASTALIKLARI İLE ASTIM İLİŞKİSİ Nefes darlığı kimi zaman kalp hastalıklarına bağlı ortaya çıkabiliyor. Temelinde bir kalp hastalığı olan hastadaki nefes darlığı ‘kardiyak astım’ olarak nitelendiriliyor.

TANSİYON İLE ASTIM İLİŞKİSİ

Gerilim yüksekliği, astımın bir özelliği ya da emaresi değil. Sadece astım krizi esnasında hastanın sıkıntılı ve stresli durumu tansiyonun yükselmesine niçin oluyor. Nefes darlığının rahatlamasıyla birlikte tansiyonda düşme gözleniyor.

ASTIM İLE YORGUNLUK VE HALSİZLİK İLİŞKİSİ

Astımlı hasta, krizler esnasında ve sonrasında bitkinlik, halsizlik, bitkinlik hissediyor. Nefes darlığı ve öksürük nöbetleri bilhassa gece geliyor ve hastayı uykusuz bırakıyorsa halsizlik, bitkinlik artıyor. Bunun sebebi hastaların kafi oksijeni alamaması, doku ve organlara yeteri kadar oksijen gitmemesi.

ASTIM İLE ÜZÜNTÜNÜN İLİŞKİSİ

Stres ve üzüntünün direkt olarak astıma yol açıcı bir tesiri yok. Sadece üzüntü, astım krizlerini tetikleyici tesir yapıyor, krizlerin sertliğini artırıyor. Stres, astımın kontrolünü zorlaştırıyor. Bundan dolayı yoğun stres yaşayan hastaların ruhsal destek alması yarar sağlayabiliyor.

REFLÜ İLE ASTIMIN İLİŞKİSİ

Reflüde mide asidi yiyecek borusuna, geriye doğru kaçar. Çeşitli araştırmalar, astımlı hastalarda reflüye fazlaca sık rastlandığını ve reflünün astım krizlerini artırdığını gösteriyor.Ek olarak reflü şiddetli öksürük krizlerine de yol açıyor.Bilhassa gece uyurken, mide asidinin yukarı doğru kaçması, ufak miktarlarda solunum yollarında emilmesi astım krizlerini tetikleyebiliyor.Bu anlamda reflü ile astım krizleri içinde fazlaca yakın bir ilişki var diyebiliriz. Sadece ‘reflü mü astımı tetikliyor, yoksa astımlı hastada mı reflü ortaya çıkıyor?’ mevzusu tam netleşmedi.Astımlı hastada, akciğerlerin, karın kaslarını aşağıya doğru iterek, mide girişindeki kası gevşettiği ve reflüye niçin olduğu düşünülüyor.Burada tek başına reflü yada tek başına astım tedavisi kafi olmuyor. Bir çok süre reflü ve astımın beraber tedavi edilmesi gerekiyor.

YAŞLILIK İLE ASTIM İLİŞKİSİ

Yaşın ilerlemesiyle beraber tüm vücutta olduğu şeklinde akciğerlerde de bazı negatif değişimler oluyor. Akciğerin esnekliği ve kapasitesi azalıyor. Bronşlara giren ve çıkan hava miktarı kısıtlanıyor. Astımı olan yaşlılarda göğüs kafesi fıçı şeklini almaya başlıyor. Akciğerlere giren hava, kafi şekilde çıkmadığı için akciğer içindeki hava miktarı artıyor. Şahıs bir de sigara içiyorsa bu emareler daha çarpıcı ortaya çıkıyor. Ek olarak sigaranın akciğer dokusu üstünde negatif tesiri görülüyor.

KORONAVİRÜS İLE ASTIM İLİŞKİSİ

Astımınızın olması sizin koronavirüsü daha kolay almanıza ya da enfeksiyona daha dirençsiz olmanıza yol açmıyor. Fakat koronavirüs de dahil solunum yöntemiyle bulaşan enfeksiyonlar astım ataklarını tetikleyebiliyor. Gene ağır astımlılar hastalığı daha ağır geçirebiliyor. Bilhassa de ileri yaştakiler… Bundan dolayı hastalığı denetim altında tutmak için ilaçların tertipli kulanılması, maske, toplumsal mesafe ve hijyen kurallarına maksimum itina gösterilmesi gerekiyor.

ALERJİ İLE ASTIM ARASINDAKİ İLİŞKİ

Astım genetik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkıyor. Genetik faktörleri değişiklik yapmak ya da ortadan kaldırmak mümkün değil. Sadece çevresel faktörlerden korunmak ve bu tarz şeyleri olabildiğince ortadan kaldırmak mümkün. Alerjenlerden uzak kalmak astımın kontrolünde en mühim etkenlerden biri. Bu şekilde astımın şiddetlenmesi engellenebiliyor, astım krizleri önlenebiliyor. Elbet, tertipli ve bilgili bir tedavi de astımın kontrolünde fazlaca mühim…

ALERJİK ASTIMDAN KORUNMANIN YOLLARI

Alerjiyi tetikleyebilecek her türlü etkenden uzak durun. Polenlerin arttığı mevsimlerde, bilhassa polenlerin yoğun olduğu sabah saatlerinde evin kapı ve pencerelerini kapalı tutun. Uzun süre dışarıda kalmayın. Evde hayvan beslemeyin. Evde sigara içilmesini engelleyin. Ev ve arabanızda parfüm ya da koku veren spreyler kullanmayın. Yatak odanızda duvardan duvara halı, kadife perde, yün yorgan kullanmayın. Ev içinde çamaşır kurutmayın. Evinizi fazlaca iyi havalandırın. Bileşik yatak malzemeleri kullanın. Hava ve ani ısı değişiminden kaçının. Tozlu, dumanlı ortamlarda bulunmayın.